Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2024 σήμερα & τιμάται ο Άγιος Χαράλαμπος στο χωριό μας Πιόντες.

Η Θεία Λειτουργία του Αγίου Χαραλάμπους στον ομώνυμο ναό στις Πιόντες σήμερα Σάββατο 10-02-2024. Χρόνια Πολλά στους εορτάζοντες!!!!

Υλικό από τον Χαραλάμπη Αλετουράκο. 

Κεφαλάκια στην Μάνη.

Κεφαλάκια

Κεφαλάκια ή γουλάκια: «Εκεί που ο γάιδαρος ψοφάει από πείνα οι Μανιάτες κάτι θα βρουν να φάνε» διαβάζω στο βιβλίο της Κατερίνας Εξαρχουλέα - Γεωργιλέα «Γεύσεις Μάνης» (εκδ. Αδούλωτη Μάνη). Είναι γεγονός. Οι πλαγιές της Μάνης θρέφουν εδώ και αιώνες τους Μανιάτες και με τα χόρτα τους. Τα κεφαλάκια – τα λένε επίσης γουλάκια ή κεφαλούνια σκορτσονέρα η κροκόφυλλη ή ασγούρνεο (έτσι τα λέμε στις Πιόντες) - είναι άγρια χόρτα που φυτρώνουν στη Μάνη και, λίγο προτού ανθίσουν, τα μαζεύουν. Είναι σπάνιο χορταρικό με μικρό ανθάκι και άρωμα πολύπλοκο. Τα βράζουν, όχι παραπάνω από 10 λεπτά, και τα ρίχνουν στο τηγάνι μαζί με χτυπημένα αβγά, φτιάχνοντας μια ομελέτα με χόρτα.

Γίνονται επίσης τουρσί, αποξηραμένα, βραστή σαλάτα με λαδολέμονο, κοκκινιστά με χοιρινό ή με σουπιές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν μυρωδικό στην μαγειρίτσα το Πάσχα.

Η Ελιά στην Μάνη.

Η Ελιά στην Μάνη

Το ελαιόλαδο, χαρακτηριστικό προϊόν της Μάνης, είναι γνωστό για την περίφημη γεύση του και την ανώτερη αλλά και ιδιαίτερη ποιότητά του.

Ελιές

Οι Μανιάτες εξασφάλισαν την επιβίωση τους μέσα στους αιώνες, καλλιεργώντας τις ελιές και παράγοντας λάδι. Έτρωγαν και χρησιμοποιούσαν λάδι καθημερινά. Το τοποθετούσαν σε πιθάρια μέσα στη γη για να διατηρήσουν την ποιότητα του, καθώς επίσης το χρησιμοποιούσαν ως φυσικό συντηρητικό για να διατηρούν τις τροφές τους αναλλοίωτες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ελαιοπαραγωγή αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων των οικογενειών της Μάνης. Η παρουσία ενός τουλάχιστον ελαιοτριβείου σε όλους σχεδόν τους οικισμούς της χερσονήσου μαρτυρά τη θέση που κατείχε το ελαιόλαδο για την ευρύτερη περιοχή.

Ο καρπός της ελιάς και το ελαιόλαδο για τους Μανιάτες συνδέονται άρρηκτα με την χριστιανική πίστη, οι εκκλησίες φωτίζονται από καντήλια καίγοντας λάδι, το παιδί αλείφεται με έλαιο κατά τη βάπτιση και οι χριστιανοί ευλογούνται με το ιερό ευχέλαιο.
Ανέκαθεν, μία από τις πιο σημαντικές ελαιοπαραγωγικές περιοχές στην Ελλάδα ήταν η Πελοπόννησος. Το 1830, τα ελαιόδεντρα που υπάρχουν και εντοπίζονται στη γεωγραφική περιοχή της Μάνης ξεπερνούν το εντυπωσιακό ποσοστό 70% της υπόλοιπης Ελλάδας.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κατάταξη του ελαιόλαδου στα ποιοτικώς ανώτερα ελληνικά έλαια του 19ου αιώνα, υπογραμμίζει τη βαρύτητα της γεωγραφικής περιοχής της Μάνης στον ελληνικό χάρτη της ελαιοπαραγωγής.

Γνωρίζετε ότι …

• Η ελιά αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης, ευημερίας, γνώσης, σοφίας και ελπίδας.
• Το ελαιόδεντρο σε άγρια μορφή υποστηρίζεται ότι πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1200 π.Χ. και καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά, σύμφωνα με την ιστορία, από τους Σύριους ή από τον Μινωικό πολιτισμό μεταξύ 3500-2500 π.Χ. Οι χρήσεις του ελαιόλαδου στην Ελλάδα ήταν πολλές από αρχαιοτάτων χρόνων και η ελιά είχε συνδεθεί με τον πολιτισμό, τη θρησκεία, τη διατροφή και την υγεία.
• Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τη σωματική τους δύναμη και την πνευματική τους ευεξία στην κατανάλωση ελαιόλαδου και σύμφωνα με τον κώδικα του πατέρα της Ιατρικής, Ιπποκράτη, το ελαιόλαδο θεωρούνταν ευεργετικό για περισσότερες από 60 θεραπευτικές χρήσεις.
• Η σύγχρονη ιατρική επιβεβαιώνει το γεγονός ότι το ελαιόλαδο είναι ευεργετικό για την υγεία και θεωρείται το πιο μεγάλο μυστικό για την εξασφάλιση ευεξίας και μακροβιότητας. Έχει πλέον διαπιστωθεί η άμεση σχέση της κατανάλωσης ελαιόλαδου με την ελάττωση του κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, νόσο Alzheimer, έλκος, σεξουαλική ανικανότητα, ακόμα και με την ανάπτυξη του οργανισμού και τη αντιγήρανση.
• Στην Ελλάδα σχεδόν το 60% του καλλιεργούμενου εδάφους της είναι ελαιώνες ενώ είναι η χώρα με τις περισσότερες ποικιλίες ελιάς. Παγκοσμίως η Ελλάδα είναι πρώτη στην παραγωγή μαύρων ελιών και τρίτη στην παραγωγή ελαιόλαδου, μετά την Ιταλία και την Ισπανία.
• Επιστημονικές και ιατρικές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Μεσογειακή διατροφή αποτελεί την καλύτερη συνταγή μακροζωίας.
• Σύμφωνα με τις αρχές της Μεσογειακής διατροφής, είναι απαραίτητη η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, όσπριων, ζυμαρικών, ψωμιού, δημητριακών, ρυζιού, γαλακτοκομικών προϊόντων και κυρίως ελαιόλαδου για την απόκτηση ενός γερού και υγιούς οργανισμού.

Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιού. «Σαπωνοποίηση» ονομάζουμε την διαδικασία κατά την οποία η στάχτη (αλισίβα), το νερό και το ελαιόλαδο παράγουν φυσική γλυκερίνη και άλας, τα οποία στην καθημερινή γλώσσα ονομάζουμε «σαπούνι». Κάθε γυναίκα στη Μάνη ήξερε να φτιάχνει σαπούνι.

Διακρίσεις…

Το 2010, η Unesco συμπεριέλαβε την Μεσογειακή Διατροφή στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, ύστερα από αίτημα που υπέβαλαν από κοινού οι χώρες Ιταλία (προαγωγέα), Ελλάδα, Ισπανία και Μαρόκο.

Φράσεις και παροιμίες για το λάδι

«Από το θέρο ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές», σημαίνει ότι η καλλιέργεια των ελιών είναι συνεχής και σκληρή εργασία.
«Αν δε σφίξεις την ελιά, δε βγάζει λάδι». Όπως πρέπει να σφίξεις τις ελιές για να βγάλεις το λάδι, έτσι πρέπει να δουλέψεις σκληρά για να αποδώσει η δουλειά σου.
«Όποιος έχει σιτάρι, κρασί και λάδι στο πιθάρι έχει του κόσμου τα καλά και του θεού τη χάρη», δηλαδή όποιος έχει αυτά τα τρία προϊόντα στο σπίτι του, είναι σαν να έχει απ” όλα, είναι πλούσιος.
«Δεν τρώγεται ούτε με το λάδι ούτε με το ξύδι». Το λέμε όταν κάποιος έχει τόσο άσχημο χαρακτήρα που ό,τι και να κάνεις δεν μπορείς να τον συμπαθήσεις.
«Δίχως λάδι, δίχως ξύδι πώς θα κάνουμε ταξίδι», φράση που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε ότι δε μπορεί να γίνει δουλειά αν δεν έχεις τα απαραίτητα εφόδια.
«Κολοκύθια με το λάδι, κολοτούμπες το βράδυ», για να δείξει ότι τα κολοκύθια δεν χορταίνουν.
«Μου “βγαλε το λάδι», σημαίνει πως με ξεθέωσε στη δουλειά.
«Ξεφόρτωσέ τη την ελιά, να σε φορτώσει λάδι». Αν κλαδέψεις την ελιά, θα βγάλει πολύ λάδι.
«Αυτός είναι σαν το νερό στο λάδι», χρησιμοποιείται μεταφορικά για κάποιον που είναι καθαρός και αθώος.
«Ρίχνει λάδι στη φωτιά» (Με τα λόγια και τη στάση του, βοηθά να ανάψει ο καυγάς).
 

Το Λεξικό της ελιάς…

Αγουρόλαδο, το πρώτο λάδι της χρονιάς.
Αλατσολιές, οι παστές ελιές.
Αλετριβιδιάρης, ο εργάτης του ελαιοτριβείου.
Αλετριβιδιό, το ελαιοτριβείο.
Αμούρια, τα κατακάθια μετά την επεξεργασία του λαδιού.
Αξαγιά, η πληρωμή του εργοστασιάρχη. Για κάθε μόδι ελιάς κρατά από τον παραγωγό 100 δράμια λάδι.
Ασκιά, προβιές από ζώα για τη μεταφορά λαδιού.
Γιγουμιά, τενεκέδες από τσίγκο.
Δέπλα, το ξύλο με το οποίο χτυπούν τα κλαδιά της ελιάς.
Ελαιογραφία, ζωγραφική με ελαιόχρωμα.
Ελαιόκαρπος, ο καρπός της ελιάς.
Ελαιοκομία, η επιστημονική καλλιέργεια της ελιάς.
Ελαιοπιεστήριο, το πιεστήριο για την έκθλιψη του ελαιόκαρπου.
Ελαιοπυρήνας, ο πυρήνας – το κουκούτσι της ελιάς.
Ελαιουργία, η επεξεργασία λαδιού.
Ελαιόχρωμα, η κοινή λαδομπογιά.
Ελαιοχρωματισμός, το βάψιμο με λαδομπογιές.
Ελαιώδης, αυτός που περιέχει λάδι.
Θέρμισμα, η διαδικασία κατά την οποία ρίχνεται καυτό νερό στα τσουπιά που βρίσκονται στην πρέσα.
Κάπες ή παλέτσες, υφάσματα από λινάτσα ή βαμβάκι για το στρώσιμο της ελιάς.
Καπίρα, ψημένο ψωμί βουτηγμένο σε αγουρόλαδο.
Κατσίγαρος, το κατακάθι μετά την επεξεργασία του λαδιού.
Κιούπι – Πιθάρια, τα μεγάλα πήλινα δοχεία, για την αποθήκευση του λαδιού.
Κολυμπάδες, οι ελιές σε άλμη.
Κορονιοί, τα πήλινα πιθάρια με εσωτερικό επίχρισμα σμάλτου (γυαλί) για αποθήκευση λαδιού.
Λαγήνια, τα Γανωμένα δοχεία – χωρητικότητας 6,5 οκάδων λάδι.
Λαδάδικο, το κατάστημα που πουλιέται το λάδι.
Λαδάς, ο παραγωγός ή έμπορος λαδιού.
Λαδέμπορος, ο έμπορος λαδιού.
Λαδερό, το μικρό δοχείο λαδιού.
Λαδερός, αυτός που είναι φτιαγμένος με λάδι, «νηστίσιμος», ή αυτός που έχει πολύ λάδι.
Λαδής, αυτός που έχει το χρώμα του λαδιού.
Λαδιά, λεκές από λάδι.
Λαδικό, το ελαιοδοχείο.
Λαδίλα, η μυρωδιά του λαδιού.
Λαδολέμονο, το άρτυμα(σάλτσα) με λάδι.
Λαδόξυδο, το μείγμα από λάδι και ξύδι.
Λαδόπανο, το πανί με το οποίο περιτυλίγεται το βρέφος μετά τη βάφτιση.
Λαδόχαρτο, το διαφανές αδιάβροχο χαρτί.
Λαδόψωμο, το ψωμί που είναι αλειμμένο με λάδι.
Λαδώνω, αλείφω με λάδι.
Λίμπες, οι δεξαμενές όπου τοποθετούν το λάδι στο ελαιοτριβείο.
Λιοτρίβι, ελαιοτριβείο, το ελαιουργείο.
Μαζωχτό, ο τρόπος μαζέματος της ελιάς.
Μαζώχτρες, μαζωχτάδες, το εργαλείο που μαζεύουν την ελιά με τα χέρια
Μαξούλι, η ετήσια παραγωγή.
Μαστραπάς, το μεταλλικό δοχείο όπου μάζευαν το λάδι που έβγαινε από το ξύλινο πιεστήριο (μπασκί), σε πολλές περιοχές του Ελληνισμού όπως είναι η Ρόδος η Κως και η Κύπρος η συγκεκριμένη λέξη είναι ακόμα σε ισχύ.
Μιστάτα, η μονάδα μέτρησης του λαδιού.
Μόδι, η μονάδα μέτρησης παραγωγής λαδιού (1 μόδι ελιές = 500 οκάδες λάδι = 640 kgr).
Μούργα, τα κατακάθια μετά την επεξεργασία του λαδιού.
Μπασκιά, τα παλαιά ξύλινα πιεστήρια όπου διαχωριζόταν το λάδι από τα σπασμένα κουκούτσια. Αποτελούνται από δυο πλάκες, από τις οποίες η κάτω ήταν ακίνητη, ενώ η πάνω κατέβαινε σιγά – σιγά με τη βοήθεια ενός κοχλία.
Νερατζολιές, οι χοντρές ελιές πριν ωριμάσουν.
Ντορμπάδες, ντορβάδες, τα πανιά από λινάρι σε σχήμα φακέλου όπου τοποθετούν τη ζύμη για να μπει στο πιεστήριο.
Ξυδουλιές, οι ώριμες ελιές με ξύδι.
Οκά, μονάδα μέτρησης.
Οξύτητα, το κριτήριο ποιοτικής αξιολόγησης του ελαιόλαδου. Μετριέται σε γραμμάρια ελεύθερου ελαϊκού οξέος ανά 100 gr λιπαρής ύλης (βαθμός οξύτητας).
Πολήμι, η στέρνα μπροστά από το πιεστήριο όπου μαζευόταν το υγρό που έβγαινε από την πρέσα (λάδι και νερό) μετά από το “θέρμισμα”.
Ραφινάρισμα, η χημική επεξεργασία του ελαιολάδου.
Ροΐ, το δοχείο λαδιού.
Σγούρνες, πέτρινο ή τσιμεντένιο δοχείο όπου συγκεντρώνεται ο χυμός μετά την πίεση.
Σπαστολιές, οι τσακιστές ελιές.
Στάμα, η εργασία διαχωρισμού του ελαιολάδου από τον πολτό.
Στέτης, αυτός που στήνει τους ντορμπάδες στο πιεστήριο.
Ταγάρια, οι αγωγοί μέσα από τους οποίους διοχετεύεται η “αμούρη” έξω από το εργοστάσιο.
Ταξίμι, η μικρή δεξαμενή όπου αποθηκεύεται η “αμούρη”.
Τσαντίλες, οι ντορμπάδες, τα πανιά από λινάρι σε σχήμα φακέλου όπου τοποθετούν τη ζύμη για να μπει στο πιεστήριο.
Τσουπιά, τα πανιά από λινάρι σε σχήμα φακέλου όπου τοποθετούν τη ζύμη για να μπει στο πιεστήριο.
Φάμπρικα, το ελαιουργείο.
Φλάσκα, το δοχείο από νεροκολοκύθα για το μέτρημα του λαδιού.
Χαμούρι, ο πολτός που προκύπτει από το άλεσμα της ελιάς.
Χαμουριέρα, η μεταλλική δεξαμενή όπου μαζευόταν ο πολτός της ελιάς (χαμούρι).

Οι ελιές στα χωριά της Μέσα Μάνης, τον καιρό της εισβολής-καταστροφής του Σιλαμπαχιά ή Αρσλάν πασά (1605-10) ήταν λίγες. Οι περισσότερες φυτεύτηκαν μετά την Απελευθέρωση το 1828. Υπήρχαν όμως γύρω από Μοναστήρια αρκετές και μάλιστα στην περιοχή του Οιτύλου, Σκουταριού, Καρυούπολης, Μοναστήρι Πόρτο-Κάγιου. Ντόπιος, ψιλός ελαιόκαρπος από χαμηλά δέντρα, ξερικά, που μεταφέρθηκε και στην Κορώνη, όπου ονομάστηκαν “κορωναίικες” αντί του “σωστού” μανιάτικες ("τα μανιατάκια", έτσι τις αποκαλούν οι παλαιοί), μας αναφέρει ο Κυριάκος Δ. Κάσσης στο βιβλίο του “Η Αληθινή Απόκρυφη και ¨Αμάρτυρη¨ Ιστορία της Αρχέγονης Ελλάδας ιδίως της Μάνης και ιδιαίτερα του Ταινάρου” σελ.153.

Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος ((17 ή 18 Μαΐου 905 - 9 Νοεμβρίου 959) ο τέταρτος Αυτοκράτορας της δυναστείας των Μακεδόνων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) λέει για τους Μανιάτες «ο τόπος εν ω οικούσι άνυδρος και απρόσοδος ^. ελαιοφόρος δε ^. εξ ου και την παραμυθίαν έχουσι». Απ’ τον 10^ο αιώνα ήταν «ελαιοφόρος» η Μέσα Μάνη. Ο William Martin Leake  (1777-1860) (Βρετανός στρατιωτικός, διπλωμάτης, τοπογράφος, αρχαιόφιλος, περιηγητής και συγγραφέας) το 1805 αναφέρει ελαιώνες στο Πόρτο Κάγιο κυρίως. Αλλά παλαιότατες εληές και σ’ άλλα μέρη (π.χ. η εληά του Νίκλο στην Κοίτα, κι άλλες που φαίνονται πολύ γρηές γύρω απ’ την Κοίτα) μαρτυρούν την  ύπαρξη ελαιόδεντρων σ’ όλους τους χρόνους, παρά τις πολλές περιπέτειες της Μάνης. Το λάδι της Μέσα Μάνης – το αναφέραν και διάφοροι περιηγητές, αλλά αποδείχνεται και χημικά – θεωρείται το καλύτερο του κόσμου. (Μας αναφέρει ο Κυριάκος Δ. Κάσσης στο βιβλίο του «Λαογραφία της Μέσα Μάνης - Α’ Υλική Ζωή» σελ. 145-166 (γενικά για την ελιά)).

 

Το λιομάζωμα

Το λιομάζωμα, δηλαδή το μάζεμα του ελαιόκαρπου από το ελαιόδεντρο, αρχίζει στη Μάνη, προς το τέλος του Οκτώβρη ή αρχές Νοέμβρη, ανάλογα με την ωρίμανση του καρπού. Οι ελιές είναι έτοιμες για μάζεμα, όταν το μεγαλύτερο μέρος του ελαιόκαρπου έχει πάρει χρώμα μπλε σκούρο προς μαύρο. Πολλές φορές το λιομάζωμα συνεχίζεται μέχρι Δεκέμβρη ακόμα και Γενάρη. Παλιότερα υπήρχανε διάφοροι τρόποι για μάζεμα της ελιάς, σε κάθε τόπο. Στην Κέρκυρα και στους Παξούς το μάζεμα γινότανε από κάτω αφού είχανε πέσει οι καρποί από το δέντρο. Στην Κρήτη και σε άλλα νησιά στρώνανε δίχτυα γύρω από τα δέντρα και περιμένανε να ωριμάσουν και να πέσουν οι καρποί. Αλλού το μάζεμα γινότανε με ραβδισμό. Στη Σπάρτη και στη Μάνη το μάζεμα, από παλιά γινότανε πάνω στο δέντρο με τα χέρια. Σε μερικά μέρη της Ιταλίας (Την Τοσκάνη και την Ομβρία κυρίως) χρησιμοποιούσαν για το μάζεμα μεταλλικά χτένια. Τα τελευταία χρόνια άρχισαν και σε μας να χρησιμοποιούνται χτένια για το μάζεμα, με καλά αποτελέσματα γιατί συντομεύουν πολύ το μάζεμα. Τα χτένια αυτά είναι πλαστικά και λέγονται λανάρια. Η μέθοδος του ραβδίσματος- όπου ευτυχώς δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ στη Μάνη- είναι η χειρότερη από όλες, γιατί πληγώνει το δέντρο και καταστρέφει κλαδίσκους που θα καρποφορούσαν την επόμενη χρονιά. Στη Μάνη του παλιού καιρού, το μάζεμα του καρπού γινότανε πάνω στα δέντρα. Για το σκοπό αυτό πρώτα στρώνανε γύρω από το δέντρο μεγάλα πανιά, που τα λέγανε σαϊσματα ή λιόπανα. Μετά από αυτό γυναίκες και άντρες ανεβαίνανε πάνω στην ελιά. Στην αρχή διαλέγανε και κόβανε με πριόνι μεγάλους κλάδους που θέλανε ανανέωση. Οι κλάδοι αυτοί γεμάτοι καρπό πέφτανε πάνω στα απλωμένα λιόπανα. Εκεί όσοι ήτανε από κάτου ραβδίζανε τους κομμένους κλάδους για να πέσει ο καρπός. Μετά το κόψιμο των κλάδων, όσοι ήτανε πάνω στην ελιά, πιάνανε ένα-ένα τα κλαράκια με τις ελιές και τα μαδάγανε με τα δάχτυλα. Το μάδημα αυτό, που θύμιζε λίγο το άρμεγμα, γινότανε με τέχνη ώστε να πέφτουν οι καρποί και να μένουνε άθικτα τα κλαριά. Το λιομάζεμα, αντίθετα με τον θερισμό 'η το αλώνισμα που γίνονται σε ζεστές καλοκαιρινές μέρες, γίνεται το Φθινόπωρο με καιρό δροσερό ή ελαφρά ψυχρό. Αυτός ο καιρός δίνει διάθεση και κέφι στους δουλευτές. Όπως είναι πάνω στα ελαιόδεντρα μπορούν να μαζεύουνε και ταυτόχρονα να τραγουδάνε ή να μιλάνε μεταξύ τους, να λένε διάφορα αστεία και να πειράζονται. Αυτό κάνει το λιομάζεμα μια ομαδική εργασία κοπιαστική αλλά ευχάριστη. Όταν τελειώνανε το μάζεμα στη μια ελιά, στρώνανε τα λιόπανα στην επόμενη και συνεχιζότανε από ελιά σε ελιά ώσπου να τελειώσει το χωράφι. Ο καρπός μαζευότανε στα λιόπανα σε σωρούς και καθαριζότανε από φύλλα και κλαράκια, που είχανε ανακατευτεί. Μαζεύανε τον καρπό σε σακιά και με μουλάρια ή γαϊδουράκια τον μεταφέρανε σε ένα ορισμένο σημείο κοντά σε δρόμο. Το σημείο αυτό το λέγανε παχνί. Στο παχνί αδειάζανε τα σακιά και απλώνανε τον καρπό για να αερίζεται. Σε μια, δύο μέρες ερχόντουσαν οι αγωγιάτες από το λιτριβείο, ξαναβάζανε τον καρπό σε μεγαλύτερα σακιά και με μουλάρια τον πηγαίνανε στο λιτριβείο. Εκεί γινότανε το άλεσμα και η επεξεργασία του καρπού.

Το χαμολόι

Εκτός από το μάζεμα της ελιάς πάνω στα ελαιόδεντρα, χρειαζότανε να μαζευτεί ο ελαιόκαρπος, που έπεφτε χάμου, για να μην πάει χαμένος. Αυτή τη δουλειά, που ήτανε ευκολότερη συγκριτικά με το μάζεμα της ελιάς ψηλά πάνου στα κλαδιά, την αναλαμβάνανε οι γραίες και τα μικρά παιδιά. Και αυτό γιατί δεν “φελάγανε” (δεν μπορούσανε) να ανέβουνε στα δέντρα. Το μάζεμα του ελαιόκαρπου, από χάμου, σπυρί σπυρί, λεγότανε χαμολόϊ.

Το κοκκολόι

Δουλειά παρόμοια με το χαμολόϊ ήτανε και το κοκκολόϊ. Εδώ όμως έχουμε το μάζεμα λίγων κόκκων ελιάς, που ξεχάστηκαν από τους νοικοκυραίους και ξεμείνανε αμάζευτοι στα χωράφια. Η διαφορά ανάμεσα στους δύο αυτούς τρόπους συγκομιδής του ελαιόκαρπου είναι ότι στο χαμολόϊ οι ίδιοι οι νοικοκυραίοι μαζεύανε όσα λιόσπυρα έριχνε χάμου ο αέρας ή η βροχή ή όσα σπυριά “τσαγκράγανε” (τιναζόντουσαν) έξω από τα στρωμένα λιόπανα, κατά την ώρα της συγκομιδής. Στο κοκκολόϊ φτωχοί άνθρωποι, περνάγανε από τα μαζεμένα ελαιοπερίβολα και μαζεύανε λίγα σπυριά ελιές, που είχανε ξεχαστεί εδώ κι εκεί από τους μαζευτές. Γριούλες και φτωχά Μανιατάκια “κοκκολογάγανε” (μαζεύανε κόκκο κόκκο τα λιόσπυρα) από ξένα κτήματα για να κάνουνε λίγο λαδάκι, για να βγάλουνε τη “λοβή χρονιά”. (Από το βιβλίο “Οι Παλαιοί Μανιάτες του Βασίλη Πιερρακέα, Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη σελ. 80-84).

You Tube | Μανιάτικα Τραγούδια - Η Πατρίς Μου Είναι Η Μάνη | Official Audio Release

 Ειρήνη Στεφανάκου - Η Πατρίς Μου Είναι Η Μάνη

Στίχοι:

Η πατρίς η Μάνη μου,

η πατρίς μου είναι η Μάνη,

η πατρίς μου είναι η Μάνη

που κανόνι δεν την πιάνει.

Έχει πυ – αγάπα τα

τα όπλα τα Μανιάτικα,

έχει πύργους υψηλούς

και λεβέντες διαλεχτούς.

Και γυναί – Μάνη μου

και γυναίκες λεοντάρια

και γυναίκες λεοντάρια

πολεμούν με τα δρεπάνια.

Κι έχει φω – αγάπα τα

τα όπλα τα Μανιάτικα

κι έχει φώτα ξακουστά

δοξασμένα κι ισχυρά.

Πρώτο είναι Μάνη μου,

πρώτο είναι το Διρό,

πρώτο είναι το Διρό

από εκεί είμαι κι εγώ.

Δεύτερο αγάπα τα

τα όπλα τα Μανιάτικα

δεύτερο είναι το Λιμένι

που εχθρός εκεί δεν μπαίνει.

Τρίτο ει – Μάνη μου

τρίτο είναι το Αρμυρό,

τρίτο είναι το Αρμυρό

ξακουστό κι ιστορικό.

Είναι με – αγάπα τα

τα όπλα τα Μανιάτικα,

είναι και η Μέσα Μάνη

που κανόνι δεν την πιάνει.

Θεία Λειτουργία στον Ι.Ν. του Αγίου Χαραλάμπους στις Πιόντες (20/08/2023).

 Σήμερα τελέσαμε Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους του ακριτικού χωριού μας Πιόντες (Ακρογιάλι Λακωνίας). Ευχαριστούμε θερμά τον πάτερ Σάββα Βασιλαράκο, τους συγχωριανούς μας και τους κατοίκους των πέριξ χωριών που μας τίμησαν με την παρουσία τους.

Υλικό από τους Αλετουράκο Χαράλαμπο & Βασιλαράκο Αναστάσιο.

Τραγούδια του Μανώλη Αγγελάκη.

 ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

https://youtu.be/8fKnRBQqfls?si=w8y4_YikAi1a9EQd

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΨΥΧΗ

https://youtu.be/XFYUNFB8uX0?si=w4j8UxMACeCQXbqN

Ερείπια πύργου στην τοποθεσία Κουμάρια στις Πιόντες.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Ν. Θ. Κατσικάρου με τίτλο "Η Βεντέττα Εν Μάνη" έκδοση 1933 σελίδα 78: "....-Πιόντες (παρά τη θέσιν "Κουμάρια" η οποία είναι λόφος - ανήκει εις την ιδιοκτησίαν του κ. Μαυροειδάκου ή Ρώσσου - υπάρχουσιν ερείπια πύργου με τέσσαρας σειράς τοίχου εκ του οποίου επικρατεί η παράδοσις, ότι διέκρινον την "αρμενόπετραν", ήτις ευρίσκεται και σήμερον έξωθεν του Γερολιμένος εκ τούτου συμπεραίνεται το ύψος του πύργου : και εκ του αριθμού και του πάχους των σειρών του τοίχου)." 

Πιόντες Μάνη - Φαράγγι Αντρόγιαλου (04-06-2023).

 Επίσκεψη στα μέρη μας από έναν Φυσιολάτρη!!!

https://ncclub.gr/4-6-2023-t8647.html?fbclid=IwAR0WBUjhrVugyrjPzmBqdCyl2_PlohtHLT3vTo0G12vCNZuLsqJS97BbhX8